Ryszard Kaczmarek

---

Życiorys

„Ryszard Kaczmarek ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Sosnowcu. Następnie, w latach 1978–1982, studiował historię ze specjalizacją pedagogiczną na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. W 1989 roku obronił pracę doktorską, pod kierunkiem Franciszka Serafina, zatytułowaną „Józef Biniszkiewicz. Biografia polityczna 1875–1940”, co umożliwiło mu zdobycie stopnia doktora nauk humanistycznych.

W 1999 roku przeszedł kolokwium habilitacyjne na tej samej uczelni, co zaowocowało uzyskaniem tytułu doktora habilitowanego w dziedzinie historii, ze szczególnym naciskiem na historię XX wieku. Zaledwie cztery lata później, w 2003 roku, został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Śląskiego. W 2008 roku zdobył tytuł naukowy profesora, na podstawie postanowienia Prezydenta RP z dnia 30 czerwca.

Ryszard Kaczmarek przez wiele lat pracował w Instytucie Historii UŚ, gdzie jego ścieżka kariery obejmowała funkcje asystenta, adiunkta oraz profesora. W latach 1999–2000 pełnił funkcję kierownika Zakładu Metodologii i Dydaktyki Historii, natomiast od 2009 roku obejmował stanowisko kierownika Zakładu Archiwistyki i Historii Śląska. Dodatkowo, w latach 1999–2002 był zastępcą dyrektora do spraw naukowych w Instytucie Historii, a lata 2002–2005 spędził jako prodziekan do spraw naukowych Uniwersytetu Śląskiego. Z kolei od 1 września 2008 roku do 21 sierpnia 2012 roku, sprawował urząd dyrektora Instytutu Historii.

Doktor Kaczmarek miał również zaszczyt być stypendystą Fundacji Friedricha Eberta i Konferenz der Wissenschaftlichen Akademien. W 1991 roku odbył staż naukowy w Instytucie im. Herdera w Marburgu, a w latach 1996–1997 uczestniczył w stażu naukowym w Institut für Osteuropäische Geschichte na Uniwersytecie w Tybindze. W 2004 roku zdobył stypendium Fundacji Lanckorońskich, wykonując badania naukowe w Archiv der Republik w Wiedniu. Był także koordynatorem współpracy w ramach programu Socrates/Erasmus z partnerami akademickimi w Bonn (RFN) oraz Graz (Austria). Uczestniczył w wielu kwerendach archiwalnych i bibliotecznych oraz w konferencjach naukowych zorganizowanych w Niemczech, Francji, Austrii, Słowacji oraz Czechach.

W latach 1999–2001 kierował projektem badawczym finansowanym przez KBN, który nosił tytuł: „Alzacja/Lotaryngia a Górny Śląsk – dwa regiony pogranicza w latach 1648–2001”. W 2004 roku objął pozycję polskiego koordynatora trójstronnego projektu dotyczącego Historii Górnego Śląska. Współpracował z Fundacją Friedricha Eberta oraz Konferenz der Wissenschaftlichen Akademien, a podczas współpracy zdobył wiele cennych doświadczeń. Został również kierownikiem grantu KBN w latach 2004–2006, który nosił tytuł „II wojna światowa na Górnym Śląsku”.

Był przewodniczącym kapituły Nagrody im. ks. Augustina Weltzla, znanej jako „Górnośląski Tacyt”. W roku 2015 jego książka pt. „Polacy w armii kajzera” została nominowana do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas. Obecnie mieszka w Tychach.

Publikacje

Wybrane publikacje

W dorobku Ryszarda Kaczmarka znajduje się wiele znaczących dzieł. Jego prace dotyczące regionalnej i ogólnopolskiej historii ukazują różnorodne aspekty życia społecznego oraz politycznego Górnego Śląska. Oto niektóre z jego publikacji:

• Józef Biniszkiewicz (1875–1940). Biografia polityczna, Katowice 1994, ss. 135, ISBN 83-226-0538-2,
• Kiedy wojna była codziennością – Bieruń Stary 1939–1945, Bieruń 1995,
• Pod rządami gauleiterów. Elity i instancje władzy w rejencji katowickiej w latach 1939–1945, Katowice 1998, ss. 250, ISBN 83-226-0821-7,
• Alzacja/Lotaryngia a Górny Śląsk. Dwa regiony pogranicza 1648–2001, Kaczmarek R., Kucharski M., Cybula A., Katowice 2001, ss. 365, ISBN 83-914309-2-8,
• Leksykon mniejszości w województwie śląskim w latach 1922–1939. Zarys dziejów, organizacje, działacze, Greiner P., Kaczmarek R., Katowice 2002, ss. 208, ISBN 83-7164-360-8,
• Górny Śląsk podczas II wojny światowej. Między utopią „niemieckiej wspólnoty narodowej” a rzeczywistością okupacji na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy, Katowice 2006, ISSN 0208-6336, ISBN 83-226-1573-6, ss. 501,
• Polacy w Wehrmachcie, Kraków 2010, ISBN 978-83-08-04494-0, ss. 689,
• Historia Górnego Śląska, red. Bahlcke J., Gawrecki D., Kaczmarek R., Gliwice 2011, ISBN 978-83-60470-41-1.

W obszarze międzynarodowym, Kaczmarek również opublikował szereg artykułów. Oto niektóre z nich:

• Das Ende des Zweiten Weltkrieges in Oberschlesien, „Deutsche Studien” 1995, nr 126/127, s. 189–201, ISSN 0012-0812,
• Vereinsaktivitaeten der Deutschen in Polnisch-Oberschlesien 1922–1939, Greiner P., Kaczmarek R., „Zeitschrift fuer Ostmitteleuropa-Forschung” 1996, H.2, s. 221–235; ISSN 0948-8294,
• Die Darstellung der letzten Kriegsmonate sowie Flucht und Vertreibung aus Oberschlesien w polskiej i niemieckiej historiografii, w: 50 Jahre Flucht und Vertreibung. Gemeinsamkeiten und Unterschiede bei der Aufnahme und Integration der Vertriebenen in die gesellschaften der Westzonen/Bundesrepublik und der SBZ/DDR, red. M. Wille, Magdeburg 1997, s. 114–123, ISBN 3-910173-83-7,
• Die deutsche wirtschaftliche Penetration in Polen (Oberschlesien), w: Die „Neuordnung” Europas: NS-Wirtschaftspolitik in den besetzten Gebieten, red. R.J. Overy, G. Otto, J. H. Ten Cate, Berlin 1997, s. 257–273, ISBN 3-926893-46-X,
• Bohaterowie ruchu nazistowskiego i komunistycznego w tradycji regionu, w: Górny Śląsk wyobrażony: wokół mitów, symboli i bohaterów dyskursów narodowych, red. J. Haubold-Stolle, B. Linek, Opole – Marburg 2005, s. 248–267, ISBN 3-87969-333-1,
• Zwischen Regionalismus, Autonomismus und Separatismus. Das Elsass und Oberschlesien, 1871 bis 1945, w: Wiedergewonnene Geschichte. Zur Aneignung von Vergangenheit in den Zwischenräumen Mitteleuropas, red. P. O. Loew, C. Pletzing, T. Serrier, Wiesbaden: Harrassowitz 2006, S. 164–186.

Ponadto, Kaczmarek jest autorem wielu artykułów recenzowanych, które pokazują jego zaangażowanie w badania nad historią Górnego Śląska. Warto również zwrócić uwagę na publikacje, które mają charakter popularnonaukowy, a także liczne biogramy w Słowniku Biograficznym Ziemi Pszczyńskiej. Jego prace stanowią bogate źródło wiedzy o skomplikowanej historii tego regionu oraz jego mieszkańców.

---

Oceń: Ryszard Kaczmarek

---