Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Mysłowicach

---

Geneza

„Brzezinka, obecnie będąca częścią Mysłowic, swoją nazwę zawdzięcza najprawdopodobniej licznie rosnącym tam dębom oraz bukom. W czasach pruskich przyjęła nazwę „Birkental”, co wywodzi się z niemieckich słów Birke, oznaczającego brzozę, oraz Tal, czyli dolinę. Zdecydowanym bodźcem, który skłonił mieszkańców do podjęcia starań o budowę własnego kościoła, a w konsekwencji ustanowienia parafii, był rozwój przemysłu w Brzezince.

Na przełomie XIX wieku powstała w Brzezince Kopalnia „Karol”, która jako pierwsza uzyskała prawa górnicze. Wraz z rozpoczęciem wydobycia, zyskał na znaczeniu przemysł hutniczy. W 1847 roku zbudowano linię kolejową łączącą Mysłowice z Wrocławiem oraz Berlinem przez Brzezinkę, a wkrótce potem z Oświęcimia. Dodatkowo, w 1853 roku Brzezinka zyskała połączenie drogowe z Wrocławiem. Te kluczowe wydarzenia znacząco wpłynęły na rozwój życia społecznego, przekształcenie struktury mieszkańców z rolniczej na bardziej roboczą oraz na zwiększenie liczby ludności. Historyk i autor publikacji z 1928 roku „Dzieje parafii i wsi Brzezinki”, ks. Jan Kudera, wskazuje, że wspomniany rozwój był najważniejszym powodem powstania brzezińskiej parafii.

W pierwszej kolejności do działania w sprawie utworzenia nowej parafii zaangażował się eksburmistrz Mysłowic – Piotr Rother, który rozesłał zaproszenia do mieszkańców Brzezinki na spotkanie mające na celu omówienie idei powołania osobnej parafii. Ks. Jan Kudera jest zdania, że zamiar Rothera był nie do końca szczery, gdyż miał on swoje zatargi z magistratem mysłowickim, przez co pragnął w tej formie dokuczyć zarówno miejskiemu zarządowi, jak i proboszczowi mysłowickiemu – Edwardowi Kleemannowi. Spotkanie miało miejsce, a brzezińscy obywatele, obecni na zebraniu, jednogłośnie zgodzili się na projekt, kwalifikując go jako pilną sprawę.

Pomimo pozytywnego odbioru idei, budowa kościoła rozpoczęła się dopiero dwadzieścia lat później, po zebraniu z 1872 roku. Istniało kilka przeszkód, które opóźniały realizację tego projektu. Najważniejszą z nich była podzielona opinia mieszkańców; jedni chcieli pozostania w ramach parafii mysłowickiej, z kolei drudzy opowiadali się za utworzeniem niezależnej parafii w Brzezince, zgodnej z koncepcją Rothera. 14 lutego 1872 roku, Komitet Budowy Kościoła z Brzezinki wysłał pismo do biskupa wrocławskiego, informując go o swoich postanowieniach. Biskup Heinrich Förster odpowiedział po dziesięciu dniach, stwierdzając, że sprawa budowy kościoła pozostaje w rękach kurii wrocławskiej. W piśmie tym jednak nie znalazło się wzmianek o jakimkolwiek zezwoleniu na budowę, co Rother błędnie zinterpretował, ogłaszając, iż uzyskał pozwolenie na budowę.

Takie nieporozumienie spowodowało, że Generalny Wikariat 21 maja 1872 roku poinformował komitet, że nie ma mowy o żadnym pozwoleniu na oddzielenie Brzezinki od parafii w Mysłowicach tak długo, jak jego proboszczem pozostaje ks. Kleemann. W tym samym czasie wszelkie inwestycje budowlane zostały wstrzymane, z powodu tzw. kulturkampfu.

Po zakończeniu okresu kulturkampfu nastały lepsze czasy dla budownictwa kościelnego. W dniu 18 maja 1886 roku powołano w Brzezince nowy Komitet Budowy Kościoła. Mieszkańcy zaczęli zbierać ofiary, co zainicjowało możliwość rozpoczęcia budowy.

Budowa kościoła

Kościół został zbudowany na terenach przekazanych przez Andrzeja Sorka, zgodnie z projektami stworzonymi przez architekta Schneidera z Katowic. Rozpoczęcie prac budowlanych miało miejsce jesienią 1892 roku. W znacznym stopniu przyspieszenie postępów w budowie zapewniła dotacja w wysokości 5000 marek, którą przekazał biskup. Kamień węgielny został poświęcony 25 października tego samego roku, zawierający dokument, który opisywał trudności związane z przygotowaniami do budowy kościoła oraz zawierał istotne informacje o Brzezince i jej mieszkańcach z tamtego okresu, jak liczba mieszkańców, liczba kopalń i szkół, a także zatrudnienie lokalnej społeczności. Wspomniani byli również najhojniejsi darczyńcy.

Z dokumentu możemy dowiedzieć się, że budynek został wzniesiony pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Przyjęcie takiego patronatu mogło być wynikiem głośnych objawień Matki Boskiej w Lourdes, które miały miejsce w 1858 roku. W 1893 roku do komitetu budowy dołączył proboszcz mysłowicki ks. Klaszka, który wprowadził znaczące zmiany do projektu – jak np. pominięcie dzwonów, ogrodzenia, ołtarzy oraz ambony.

W trakcie budowy napotkano dwa poważne problemy. Pierwszy z nich dotyczył niskiej jakości konstrukcji ścian, a drugi to groźba bankructwa architekta Schneidera. Istniały nawet obawy, że kościół może zostać zburzony lub sprzedany w celu spłaty jego długów. Ostatecznie, 22 listopada 1893 roku, proboszcz Klaszka dokonał poświęcenia kościoła. Wnętrze świątyni wzbogacono o elementy podarowane z rozebranego kościoła w Chorzowie, a także starymi organami dla brzezińskiej świątyni.

Po poświęceniu kościoła mieszkańcy Brzezinki podjęli niecodzienne działania, aby przekonać biskupa wrocławskiego do utworzenia osobnej parafii. Plany te zrealizowano 4 maja 1902 roku, kiedy biskup Georg Kopp przybył do Dziećkowic, a naczelnicy Brzezinki starali się go zatrzymać. Chociaż kardiolog nie wstąpił do miejscowości, obiecał wysłać kapłana.

15 października 1902 roku, ks. Emil Wawreczko, wikary z Mysłowic, został mianowany przez kard. Georga Koppa pierwszym proboszczem w Brzezince, a 9 listopada odbyła się jego uroczysta inauguracja na tym stanowisku. Ks. Wawreczko zainicjował także budowę cmentarza, odnowienie ołtarza oraz postawienie dwóch ołtarzy bocznych.

31 marca 1903 roku kardynał Georg Kopp z Wrocławia erygował parafię w Brzezince, włączając ją do dekanatu mysłowickiego. Ostatecznie, 27 października 2013 roku, abp senior Damian Zimoń dokonał konsekracji tej świątyni.

Duszpasterstwo

Parafia w Brzezince odznaczała się szybkością i zaangażowaniem w tworzenie stowarzyszeń kościelnych na swoim terenie. Z inicjatywą, która miała miejsce w 1903 roku, powstała Mariańska Kongregacja Panien. W ciągu dwudziestu lat organizacja ta rozrosła się do 230 członkiń, co jest znaczącym osiągnięciem w parafii liczącej 6000 ludzi.

Warto zwrócić uwagę, że Brzezinka była pionierska na Górnym Śląsku, gdy już w 1905 roku wprowadziła tradycję odprawiania pasterki o północy. Był to pierwszy taki przypadek w tym regionie. Kolejnym ważnym momentem w historii parafii miało miejsce w 1909 roku, kiedy to przybyły Siostry Służebniczki NMP, które podjęły się pracy katechetycznej oraz działań z dziećmi.

Siostry Służebniczki miały znaczący wpływ na życie parafialne przez 112 lat, a ich działalność zakończyła się w 2021 roku. W 2022 roku do parafii przybyły siostry Jadwiżanki, które kontynuują tradycje duszpasterskie.

Proboszczowie

W dziejach parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Mysłowicach, kluczową rolę odgrywały osobistości, które pełniły funkcję proboszczów. Oto lista proboszczów, którzy kształtowali życie duchowe tej wspólnoty:

• ks. Emil Wawreczko (1904–1913),
• ks. Ernest Bresler (1913–1914),
• ks. Franciszek Janik (1914–1920),
• ks. Jan Kudera (1920–1940),
• ks. Alojzy Nowak (1940–1975),
• ks. Konrad Bojdoł (1975–1988),
• ks. Paweł Bubalik (1988–2015),
• ks. dr Andrzej Hoinkis (od 2015).

---

Oceń: Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Mysłowicach

---