Brzezinka (Mysłowice)

---

Nazwa

Według Heinricha Adamy’ego, pochodzenie nazwy tej miejscowości związane jest z polskim terminem dla drzewa brzozy, a mianowicie – von brzoza, brzezina = Birke. W swoim wydanym w 1888 roku dziele na temat nazw miejscowych w regionie Śląska, które powstało we Wrocławiu, Adamy wskazuje na pierwotną formę tej nazwy w języku polskim jako Brzezinka, przytaczając przy tym jej znaczenie jako Birkendorf, co w tłumaczeniu oznacza Brzozowa wieś.

W okresie pruskim miejscowość ta oficjalnie funkcjonowała pod nazwą Birkental, która wywodziła się z niemieckich terminów Birke oraz Tal, co oznacza dolina.

W dokumencie, który dotyczy sprzedaży dóbr pszczyńskich, sporządzonym przez Kazimierza II cieszyńskiego, we Frysztacie, w dniu 21 lutego 1517 roku, wieś ta została zanotowana jako Brzezynka.

Historia

Pierwsze dokumenty dotyczące Brzezinki datowane są na 1470 rok, kiedy to miejscowość była wzmiankowana jako wieś nad potokiem, który wpadał do Przemszy. Rozwój przemysłu hutniczego w XVIII wieku oraz dogodna droga wodna do Krakowa, połączona z korzystnymi warunkami naturalnymi, mocno wpłynęły na powstanie licznych kopalni w okolicy. W 1794 roku obszar ten zasłynął dzięki pierwszej kopalni nazwanej „Dar Karola”, a ogólna liczba kopalń wyniosła około dziesięciu, z „Nową Przemszą” jako najważniejszą z nich.

Rok 1847 przyniósł ukończenie linii kolejowej łączącej Mysłowice z Wrocławiem oraz Berlinem, co umożliwiło przedłużenie jej przez Brzezinkę do Oświęcimia. Z kolei w 1853 roku miejscowość zyskała również połączenie drogowe z Wrocławiem. W 1865 roku rozpoczęła swoją działalność placówka pocztowa, a niedługo później, w 1893 roku, został poświęcony nowy kościół katolicki pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Dzięki determinacji mieszkańców, 10 lat później świątynia uzyskała własną parafię.

Okres przełomu XIX i XX wieku, związany z istnieniem granicy na rzece Przemszy oraz Trójkąt Trzech Cesarzy, sprzyjał rozwojowi turystyki. Z licznych hoteli oraz restauracji w Brzezince korzystali przyjezdni, co wpłynęło na rozwój gastronomii – w 1913 roku w miejscowości funkcjonowały aż 26 restauracje i bary. Na początku XX wieku w Brzezince miało miejsce dalsze ożywienie gospodarcze, a jednym z kluczowych zakładów była fabryka „Elektroporcelana”, powstała według różnych dat w latach 1929-1931, która stała się jednym z najważniejszych producentów porcelany na Górnym Śląsku. Zakład wytwarzał porcelanowe korki do butelek, cokoły oraz inne produkty dla potrzeb lokalnych i krajowych.

W latach 1945-1951 funkcjonowała gmina Brzezinka, obejmująca jedynie osadę, bez podziału na gromady, jednakże 1 kwietnia 1951 roku zdecydowano o jej likwidacji, przyłączając ją do Mysłowic. W 1962 roku w miejscowości otwarto kino „Znicz”, które jest wciąż obecne na kulturalnej mapie regionu, ciesząc się renomą dzięki dobrze zachowanej, autentycznej sali kinowej oraz sprzętowi z lat 60. XX wieku.

---

Oceń: Brzezinka (Mysłowice)

---