Kosztowy

---

Położenie

Kosztowy jest malowniczą dzielnicą położoną w południowej części miasta. Od północy graniczy z Imielinem, a od południa z takimi lokalizacjami jak Dziećkowice, Krasowy oraz Brzezinka. Wzdłuż tej dzielnicy prowadzi droga wojewódzka nr 934, łącząca Katowice z Bieruniem, a także droga ekspresowa S1, która biegnie z Gdańska do Bielska-Białej. Dodatkowo, Kosztowy ma dostęp do linii kolejowej Katowice – Oświęcim, gdzie znajduje się stacja kolejowa, co stanowi ważny element komunikacji w regionie.

Geograficznie, Kosztowy znajduje się na terenie Wyżyny Śląskiej, co nadaje mu wyjątkowy charakter. W tej dzielnicy przepływa Rów Kosztowski, który jest dopływem Przemszy, co stało się integralną częścią lokalnego ekosystemu.

Herb Kosztów jest bardzo interesującym symbolem. Na niebieskim tle tarczy przedstawiona jest poziomo ustawiona piła, a nad nią skrzyżowane narzędzia: hebel (do strugania), klin oraz osiek. Te elementy odzwierciedlają rzemieślnicze tradycje oraz dziedzictwo tej dzielnicy.

Historia

Historia tej miejscowości sięga średniowiecza, co czyni ją jednym z najstarszych osiedli w regionie. Najwcześniejsze znane wzmianki przypisywane są do roku 1391, w którym to książę opawsko-raciborski Jan II Żelazny darował ją biskupom krakowskim, co razem z Imielinem i Chełmem uczyniło z tych terenów punkt sporny w granicach pomiędzy Polską a Górnym Śląskiem. Po zakończeniu wojen śląskich, król pruski Fryderyk II wysunął oficjalne żądania dotyczące zwrotu terytoriów i uiszczenia zaległych podatków, do których wówczas Kosztowy były przydzielone w ramach klucza lipowieckiego. Warto wspomnieć, że często źródła mylnie wskazują na klucz sławkowski.

W 1789 roku wieś przeszła w ręce polskiego Skarbu Państwa, jednak na skutek III rozbioru w 1795 roku, została przyłączona do Prus. Lecz już w 1807 roku w ramach działań wojskowych danej epoki, Kosztowy zostały zajęte przez wojska francuskie pod dowództwem marszałka Jean Lannesa, co zakończyło ich krótkotrwałe zawłaszczenie przez Prusy i przywróciło do Księstwa Warszawskiego. Spory terytorialne o Kosztowy nasiliły się w czasie kongresu wiedeńskiego, lecz ostateczne potwierdzenie przynależności do Królestwa Prus nastąpiło w 1818 roku. W okresie 1871-1922 wieś była częścią Cesarstwa Niemieckiego, aby następnie powrócić pod polską administrację.

Rok 1813 przyniósł ze sobą utworzenie pierwszej kopalni węgla kamiennego o nazwie Kostower Grube, przemianowanej później na „Józefka”, która funkcjonowała do 1929 roku. Obecnie na jej miejscu znajdują się apteka, sklep oraz basen. To jednak nie koniec przemysłowego rozwoju, bowiem w Kosztowach działały także dwie huty cynku – „Eduard” oraz „Teresa”. W XIX wieku, również , zrealizowano budowę linii kolejowej oraz stacji, co z pewnością pozytywnie wpłynęło na rozwój miejscowości.

Dane demograficzne z 1910 roku dowodzą, że w Kosztowach mieszkało 1538 osób, z czego dominującą grupą, liczącą 1457, stanowili mówiący po polsku. Przywołane informacje o głosach oddawanych w wyborach komunalnych z listopada 1919 roku ukazują, że mieszkańcy zjednoczyli się, uzyskując wszystkie 9 mandatów dla polskiej listy w wyborach, zdobywając 602 głosy na 652 możliwe. Również w kontekście plebiscytu, niemal 90% głosujących opowiedziało się za przyłączeniem do Polski.

Ważnym elementem lokalnej historii są polskie organizacje społeczne i kulturalne, które przyczyniły się do wzmacniania polskości regionu. Od 1918 roku działało tu 16-osobowe gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które prowadził Tomasz Klimczok. Ponadto, od kwietnia 1920 roku, funkcjonowało koło Związku Towarzystw Polek. Mieszkańcy Kosztów aktywnie brali udział w Powstaniach Śląskich, a ich wysiłki zostały upamiętnione na płycie pamiątkowej w centralnej części dzielnicy.

Na kartach historii datuje się również narodziny Jerzego Chromika, przyszłego olimpijczyka, które miały miejsce 15 czerwca 1931 roku w Kosztowach; obecnie jego imię nosi Szkoła Podstawowa Nr 16. Dnia 23 czerwca 1976 roku oddano do użytku RTCN Katowice/Kosztowy, który również można uznać za najwyższą budowlę w Polsce.

Rok 1976 przyniósł w Kosztowach utworzenie kaplicy, co stworzyło fundament pod późniejsze budowy kościoła. I tak na początku lat 80. powstała kosztowska parafia, która została poświęcona w 1992 roku. W tym okresie zrealizowano również osiedle domów przeznaczonych dla rodzin górniczych, znane potocznie jako Sigmy.

Kosztowy pełniły także rolę administracyjną; w latach 1945-1954 były siedzibą gminy Kosztowy, później gromady do 1973 roku, a następnie gminy Wesoła. 27 maja 1975 roku musiały włączyć się do Mysłowic, co stało się ostatecznością po przyłączeniu gminy Wesoła i miasta do Mysłowic.

Wspomnieć należy także o przysiółku Biały Brzeg, który z racji swojej lokalizacji również podlegał Kosztowom. Został przyłączony do Mysłowic już w 1961 roku, jednak zniknął w latach 60. z powodu budowy kolei piaskowej. Obecnie jedyną pamiątką po tym miejscu jest ulica Białobrzeska, będąca główną drogą prowadzącą na teren, który położony jest nad Przemszą.

Charakterystyka

Miejscowość Kosztowy charakteryzuje się licznymi domami jednorodzinnymi i wielorodzinnymi, a także kilkoma urokliwymi, starymi kamienicami, które znajdują się w obrębie rynku. Na tym placu stoi również pomnik Powstańców Śląskich, który jest istotnym elementem lokalnej historii. W północnej części dzielnicy można zauważyć domki z tzw. nowego budownictwa, co dodaje różnorodności architektonicznej tej okolicy.

Na terenie Kosztów znajduje się niezwykle ważna szkoła podstawowa, która stanowi centrum edukacyjne dla najmłodszych mieszkańców. Dodatkowo, mieszkańcy mogą korzystać ze stadionu, który jest siedzibą klubu Unia Kosztowy. Infrastruktura wspólnoty obejmuje także kościół, Ochotniczą Straż Pożarną, bary, sklepy oraz restauracje, co czyni to miejsce idealnym do życia.

Warto również zwrócić uwagę na dużą liczbę kapliczek, z których najstarsza pochodzi z 1827 roku, a także liczne krzyże przydrożne, które upamiętniają ważne wydarzenia. W bezpośredniej okolicy Kosztów znajduje się maszt radiowo-telewizyjny Katowice – Kosztowy, który jest wykorzystywany przez takie stacje jak TVP, Polsat, TVN oraz Polskie Radio, a także przez RMF FM. Maszt ten usytuowany jest na terytorium dzielnicy Wesoła, co podkreśla znaczenie lokalnej telekomunikacji.

---

Oceń: Kosztowy

---