Stalexport Autostrada Małopolska S.A. jest wyjątkowym przedsiębiorstwem, które pełni kluczową rolę w zarządzaniu infrastrukturą drogową w Polsce. Ta spółka akcyjna, uznawana za monopolistę w swoim zakresie działalności, ma swoją siedzibę w Mysłowicach.
W szczególności, firma zajmuje się administracją 60-kilometrowego odcinka autostrady A4, łączącego Katowice z Krakowem. Przez swoją działalność przyczynia się do poprawy mobilności i bezpieczeństwa transportu w tym regionie.
Historia
Historia Stalexport Autostrada Małopolska S.A. (SAM S.A.) zaczyna się 19 września 1997 roku. W tym dniu Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, działając w imieniu Skarbu Państwa, przyznało spółce Stalexport S.A. koncesję, która zezwalała na eksploatację oraz przystosowanie autostrady A4, łączącej Katowice i Kraków, do standardów płatnej drogi expressowej.
Tylko trzy miesiące później, aby w pełni zrealizować zadania nałożone na koncesjonariusza, Stalexport S.A. utworzył nową, specjalnie powołaną spółkę pod nazwą Katowicko-Małopolska Autostrada Stalexport S.A. W dniu 15 kwietnia 1998 roku nastąpiła zmiana jej nazwy na Stalexport Autostrada Małopolska S.A. Jej obowiązkiem stało się zarządzanie autostradą A4 na odcinku Katowice-Kraków, w imieniu ww. koncesjonariusza.
W kolejnych latach, modyfikacje w Ustawie o płatnych autostradach umożliwiły transfer koncesji ze spółki Stalexport na SAM S.A., co odbyło się bez zakłócania ciągłości operacyjnej. Z ważnym krokiem, w dniu 17 października 2005 roku, Stalexport Autostrada Małopolska S.A. podpisał nową umowę koncesyjną z Ministrem Infrastruktury. Umowa ta zawierała zapisy, które otworzyły drzwi do pozyskania długoterminowego kredytu.
Przed końcem 2005 roku, SAM S.A. zdołał podpisać umowę kredytową z konsorcjum czterech banków, w tym z BPH S.A., na kwotę do 380 mln zł. Dzięki tym środkom, koncesjonariusz mógł rozpocząć realizację planowanych inwestycji.
Przedmiot działalności
Spółka Stalexport Autostrada Małopolska S.A. zrealizowała koncesję, którą otrzymała w 1997 roku. Umowa ta dotyczy przystosowania autostrady A4 na odcinku Katowice-Kraków do standardów autostrady płatnej oraz jej późniejszej eksploatacji, co ma trwać przez 30 lat.
Ta konkretna inwestycja jest pierwszym w Polsce przykładem drogi autostradowej, która powstała w ramach modelu partnerstwa publiczno-prywatnego, a jej budowa oparta była na istniejących już od lat 70. i 80. XX wieku gruntach w ramach projektu typu brownfield.
Zgodnie z umową koncesyjną, Stalexport Autostrada Małopolska inwestuje w infrastrukturę autostradową przy wykorzystaniu środków pozyskiwanych z opłat pobieranych od użytkowników oraz poprzez długoterminowe finansowanie w formule „Project Finance”. Przychody generowane z tych opłat wspierają również bieżące utrzymanie tantiemowego odcinka autostrady.
W 2006 roku jednak Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła ocenę działalności spółki. Jej wyniki wykazały, że firma nie spełniała wymogów koncesyjnych, a zawarte z nią umowy były niekorzystne zarówno dla Skarbu Państwa, jak i dla kierowców korzystających z autostrady. NIK zarzuciła odpowiedzialnym za koncesję działania, które były niezgodne z prawem, niegospodarność oraz sprzyjające korupcji praktyki. Rekomendowano cofnięcie koncesji na podstawie „długotrwałego naruszania przez koncesjonariusza obowiązków”.
W ocenie NIK, realizacja tego przedsięwzięcia jest dowodem na niewłaściwe działanie modelu koncesyjnego, który został wprowadzony w Polsce w kontekście budowy i eksploatacji autostrad płatnych. Pomimo wielu lat użytkowania, autostrada nie spełnia wymogów jakościowych, a kierowcy, mimo płacenia pełnych stawek, nie mają zapewnionego komfortu ani bezpieczeństwa podczas przejazdu.
Władze spółki
W spółce zarządzającej Stalexport Autostrada Małopolska, na czołowych stanowiskach znajdują się kluczowe osobistości, które odgrywają istotną rolę w kierowaniu organizacją. Emil Wąsacz pełni funkcję Prezesa Zarządu, natomiast Mariusz Serwa sprawuje obowiązki Wiceprezesa Zarządu oraz dyrektora finansowego. Dodatkowo, w skład zarządu wchodzi Paweł Kocot jako Członek Zarządu.
Przypisy
- a b Dane z zeznań podatkowych podatników, o których mowa w art. 27b ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie z 24.11.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ministerstwo Finansów. s. 80. [dostęp 15.05.2018 r.]
- Informacja o wynikach kontroli wykonywania postanowień umowy koncesyjnej na budowę przez przystosowanie Austostrady A-4 na odcinku Katowice-Kraków do wymogów autostrady płatnej i jej eksploatację, Najwyższa Izba Kontroli, sierpień 2006 r.
- Stalexport został za taki podmiot uznany ostatecznie przez Sąd Antymonopolowy, wniosek o kasację tego wyroku został przez Sąd Najwyższy odrzucony.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Kaplica grobowa księdza Markiefki w Mysłowicach | Bauverein w Mysłowicach | Willa Kuderów | Kaplica grobowa rodziny Klausów w Mysłowicach | Kamienica przy ulicy Krakowskiej 4 w Mysłowicach | Ratusz w MysłowicachOceń: Stalexport Autostrada Małopolska