Albert Norden

Polityka i administracja

Albert Norden, znany również pod pseudonimami Hans Behrend, Konrad i Konni, urodził się 4 września 1904 roku w Mysłowicach, a zmarł 30 maja 1982 roku w Berlinie. Był on wybitną postacią w historii Niemiec, pełniącą wiele ról w różnych dziedzinach życia publicznego.

Norden był niemieckim działaczem komunistycznym, dziennikarzem oraz historykiem. Jego działalność obejmowała wschodnią część Niemiec, gdzie odgrywał istotną rolę jako polityk i funkcjonariusz partii SED. W swoich obowiązkach doświadczył zarówno wyzwań, jak i sukcesów, pełniąc m.in. funkcje sekretarza KC i członka Biura Politycznego KC SED.

Życiorys

Norden przyszedł na świat w rodzinie o liberalnych i burżuazyjnych tradycjach, a jego ojcem był rabin dr filozofii Joseph Norden, a matką Emelie Meseritz. W 1907 roku rodzina podjęła decyzję o przeniesieniu się do Elberfeld, który obecnie stanowi część Wuppertalu. Po zakończeniu czasów szkolnych w latach 1911-1920, odbył staż w cieśli w latach 1921-1922. Ukończył także szkołę handlową (Handelsschule) w 1919 roku. W tym samym roku dołączył do Wolnej Młodzieży Socjalistycznej (Freien Sozialistischen Jugend), a w 1921 roku stał się członkiem Komunistycznej Partii Niemiec (KPD). W 1923 roku uczęszczał do Szkoły Partyjnej KPD (KPD-Parteischule) w Jenie.

Norden miał bogate doświadczenie dziennikarskie, współpracując z różnymi gazetami o lewicowych poglądach, w tym:

  • biuletyn radykalnej socjalistycznej młodzieży żydowskiej (Rundbrief der radikal-sozialistischen jüdischen Jugend) (1921),
  • Rote Fahne des Westens w Remscheid (1923),
  • Freiheit w Düsseldorfie (1923-1930),
  • Klassenkampf w Halle (1924-1925),
  • Hamburger Volkszeitung (1925-1927),
  • Arbeiterzeitung w Bremie (-1928),
  • Ruhr-Echos w Essen (1930),
  • Roten Fahne w Berlinie (1931-1933),
  • mieś. Linkskurve w Berlinie.

W czasach Republiki Weimarskiej był wielokrotnie aresztowany z powodów politycznych, m.in. w Düsseldorfie (1923-1924) i Hamburgu (1927). Po dojściu Adolfa Hitlera do władzy w 1933 roku, Norden postanowił emigrować: najpierw do Danii, później do Francji, a w 1935 roku do Czechosłowacji. W 1941 roku, wraz z francuskim statkiem, dotarł do Stanów Zjednoczonych, przez Meksyk. W Paryżu poświęcił się pracy nad „Brązową Księgą o Pożarze Reichstagu i hitlerowskim terrorze” (Braunbuch über Reichstagsbrand und Hitlerterror) oraz redagował liczne publikacje.

Jego praca redaktorska obejmowała m.in.:

  • Die antifaschistische Front w Kopenhadze (1933),
  • miesięcznik Front mondial w Paryżu,
  • Weltfront w Paryżu,
  • Abstimmungskampf,
  • Rundschau,
  • tyg. Deutsche Volkszeitung w Pradze,
  • organy Kominternu Internationale Pressekorrespondenz – Inprekorr i Rundschau über Politik, Wirtschaft und Arbeiterbewegung w Bazylei i Pradze (1935-1938),
  • Roten Fahne,
  • periodyk Internationalen.

Norden prowadził również wykłady na kursach KC KPD w Draveil. Został internowany w Damigny-sur-Orne i Bassens (w okolicy Bordeaux). Po przybyciu do Nowego Jorku w latach 1942-1945, pracował jako pracownik fabryki części radiowych na Brooklynie oraz w przemyśle diamentów na Manhattanie. Angażował się w działalność Niemiecko-Amerykańskiego Stowarzyszenia Kulturowego (Deutsch-Amerikanischen Kulturverbandes) i wspierał emigracyjne czasopisma, jak German American oraz Freies Deutschland w Meksyku. W 1944 roku był jednym z założycieli Rady Demokratycznych Niemiec (Council for a Democratic Germany) oraz wydawał German Today. O tragicznej śmierci ojca w obozie koncentracyjnym Theresienstadt dowiedział się dopiero podczas powrotu z wygnania.

Po II wojnie światowej

W 1946 roku zdecydował się na powrót do Europy, docierając na statku Nikołajew (Николаев) do Odessy, a następnie przez Moskwę udał się do Berlina. Pracował dla organu SPD, a także nad książką pod tytułem „Lehren deutsche Geschichte” (1946). W 1947 roku zaangażował się w działalność Wydziału Gospodarki Komitetu Centralnego SED. Pełnił funkcję redaktora naczelnego niemieckiego tygodnika Deutschland Stimme w latach 1948-1949, był członkiem zarządu Związku Prasy Niemieckiej (Verband der Deutschen Presse), a także deputowanym do Niemieckiej Izby Ludowej (Deutsche Volksrat) oraz Izby Ludowej NRD (Volkskammer) w latach 1949-1950.

Norden sprawował ważne funkcje w strukturach władzy NRD, w tym jako szef prasowy Niemieckiej Komisji Gospodarczej oraz Urzędu Informacji NRD. Był profesorem i nauczyciel historii nowożytnej na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie w latach 1953-1955. Z początkiem 1954 roku objął stanowiska sekretarza a następnie sekretarza stanu w Komitecie ds. Jedności Niemiec SED. Był aktywnym członkiem i sekretarzem KC SED, wpływając na kształt polityki partyjnej oraz historycznej.

W 1965 roku opublikował II wydanie tzw. brązowej książki, dokumentującej zbrodnie nazistowskie w Niemczech, zawierającej wykaz ponad 1800 nazistów i zbrodniarzy wojennych, a w III edycji liczba ta wzrosła do ponad 2300 nazwisk. Po zakończeniu kariery zawodowej w 1981 roku zmagał się z chorobą Parkinsona. Po jego zgonie w 1982 roku urna została pochowana na Cmentarzu Centralnym Friedrichsfelde (Zentralfriedhofs Friedrichsfelde) w berlińskim Lichtenbergu.

Oceń: Albert Norden

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:25