Jan Wysocki, urodzony 7 lutego 1873 roku w Mysłowicach, to postać, która znacząco wpisała się w historię polskiej sztuki. Zmarł 3 października 1960 roku w Katowicach, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny. Był wielowymiarowym twórcą, zajmującym się nie tylko rzeźbą, ale także medalierstwem oraz malarstwem.
Jego prace odzwierciedlają głębokie zrozumienie formy i materiały, a także silny związek z kulturowym kontekstem, w którym tworzył. Wysocki, poprzez swoją twórczość, przyczynił się do rozwoju sztuki w Polsce, a jego dokonania pozostają inspiracją dla wielu współczesnych artystów.
Życiorys
Jan Wysocki, artysta o nietuzinkowym dorobku, był synem Antoniego, który prowadził stolarnię oraz Marii Zuzanny z Popków. W 1893 roku zakończył swoją edukację w gimnazjum klasycznym w Paczkowie, a pięć lat później uzyskał dyplom na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Jego artystyczna podróż nie zatrzymała się jedynie na Niemczech. Po ukończeniu studiów kontynuował naukę w Paryżu na akademiach „Julian” i „Colarossi”, a także w Rzymie oraz Florencji. W latach 1901-1904 przebywał w Monachium, gdzie miał okazję wystawiać swoje dzieła malarskie.
W 1904 roku Wysocki przeniósł się do Katowic, gdzie nie tylko artystycznie zaistniał, ale także założył prywatną szkołę sztuki. Poza tym prowadził kursy z zakresu rysunku w polskich gimnazjach w Sosnowcu i Bytomiu. Jego kolejne kroki skierowały się ponownie do Paryża w 1908 roku. Tam spędził dwa lata, wystawiając prace związane z medalierstwem. Po powrocie do Monachium, na krótko przed wybuchem I wojny światowej, Wysocki służył jako kartograf w armii niemieckiej na froncie włoskim. Po zakończeniu działań wojennych wrócił do Monachium, a w 1919 roku przyjechał do Polski.
W latach 1919–1923 pełnił kluczowe role w Bydgoszczy, będąc wicedyrektorem i profesorem Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego. Następnie, w 1923 roku, przeniósł się do Poznania, gdzie objął kierownictwo na Wydziale Rzeźby i Brązownictwa w Instytucie Sztuk Plastycznych. Po czasie pełnił także funkcję tymczasowego dyrektora Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu po zwolnieniu Fryderyka Pautscha w 1925 roku, aż do października tego samego roku, kiedy to nowym dyrektorem mianowano Karola Zyndrama Maszkowskiego.
W 1935 roku Wysocki objął prezydencję Grupy Artystów Wielkopolskich „Plastyka” oraz przewodniczył dorocznym Salonowi Sztuki w Poznaniu. Jego zaangażowanie obejmowało również działalność w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, gdzie był członkiem zarządu oraz komisji kultury i sztuki miejskiego zarządu Poznania.
Okres II wojny światowej przyniósł mu wyzwania, w wyniku które został wysiedlony z Poznania do Sosnowca. W czasie okupacji niemieckiej zmuszony był pracować jako robotnik fizyczny, a równocześnie podejmował się organizowania tajnych kursów z zakresu malarstwa oraz medalierstwa. Po wojnie osiedlił się w Katowicach, gdzie nauczał w Liceum Plastycznym oraz prowadził kursy w Wojewódzkim Domu Kultury. W 1956 roku otrzymał nagrodę plastyczną Katowic, co uznaje się za zwieńczenie jego artystycznej kariery.
Jan Wysocki ożenił się z Katarzyną Lach 28 czerwca 1908 roku. Po długim i owocnym życiu artystycznym zmarł w 1960 roku, zostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej sztuce. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach.
Twórczość
W twórczości Jana Wysockiego znajduje się ponad 150 lanych medali, medalionów oraz plakiet, co świadczy o jego wszechstronnych umiejętnościach artystycznych. Artysta czerpał inspiracje z różnorodnych epok, szczególnie sztuki antyku i renesansu. Na początku swojej kariery koncentrował się na fantastycznych tematach oraz motywach zaczerpniętych z mitologii klasycznej.
Po roku 1911 Wysocki przeszedł na drogę studiów portretowych, gdzie jego talent nabrał nowego wymiaru. Zyskał uznanie za współpracę z Mennicą Państwową, która zrealizowała kilka medali okolicznościowych na podstawie jego projektów. Wśród jego znaczących dokonań należy wymienić projekt dziesięciozłotówki, która weszła do obiegu 11 września 1933 roku, upamiętniającej 250. rocznicę odsieczy wiedeńskiej.
Wysocki stworzył także m.in. popiersie w brązie Marszałka Józefa Piłsudskiego, tablicę pamiątkową poświęconą Józefowi Śniadeckiemu oraz insygnia dla rektora i dziekana Uniwersytetu Poznańskiego. Jego prace obejmowały również epitafia w brązie dla biskupów w katedrze włocławskiej, a także tabernakulum i balustradę brązową dla katedry poznańskiej. Dodać należy, że wykonał również złoty łańcuch przeznaczony dla prezydenta miasta Poznania.
Artysta został wyróżniony licznymi nagrodami, m.in. I nagrodą Akademii Umiejętności w Monachium w 1912 roku, medalem brązowym na wystawie w Gandawie w 1913 roku oraz wielkim medalem srebrnym podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w 1929 roku.
Ordery i odznaczenia
Jan Wysocki, znany artysta, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w kulturę oraz społeczeństwo. Wśród najważniejszych wyróżnień, które otrzymał, można wymienić:
- złoty Krzyż Zasługi, dwukrotnie, przy czym drugą nagrodę nadano mu 11 listopada 1936 roku,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę.
Przypisy
- 100-lecie UAP [online], 100lecie.uap.edu.pl [dostęp 09.09.2024 r.]
- JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003 r., s. 160, ISBN 83-87355-37-2.
- a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939 r., s. 352. [dostęp 03.12.2021 r.]
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Gabriela Obremba | Bogdan Precz | Jan Klemens | Maria Obremba | Grzegorz Heromiński | Wojciech Kuderski | Mirosław Książek | Artur Rojek | Julia Wyszyńska | Piotr Bajtlik | Wojciech Powaga-Grabowski | Eugeniusz Witek | Jacek Mikołajczak | Andrzej Nardelli | Alojzy Mol | Bruno Wioska | Jolanta Fraszyńska | Damian Holecki | Grzegorz Niemczuk | Adam GolecOceń: Jan Wysocki (artysta)