Ulica Janowska w Mysłowicach to istotny odcinek drogowy, który znajduje się w północno-zachodniej części tego urokliwego miasta. Wchodząc w granice dzielnicy Janów Miejski-Ćmok, można zauważyć, że droga ta ma długość około 1910 metrów, co czyni ją główną arterią w obrębie Janowa Miejskiego.
Ulica Janowska pełni kluczową rolę w komunikacji, łącząc tę część Mysłowic z Ćmokiem na południu oraz z Katowicami, a konkretnie z dzielnicą Janów-Nikiszowiec na północy. Jej zabudowa jest zróżnicowana, składająca się z budynków w różnych stylach i z różnych epok.
Na ulicy tej znajdują się różnorodne instytucje oraz firmy, co czyni ją dynamicznym miejscem pracy oraz codziennych aktywności mieszkańców, w tym między innymi Przedszkole nr 9, które jest ważnym punktem edukacyjnym w okolicy.
Przebieg
Ulica Janowska przebiega przez malowniczą dzielnicę Janów Miejski-Ćmok w Mysłowicach, odkrywając jej lokalne piękno. Rozpoczyna się po stronie południowo-wschodniej, gdzie numeracja budynków przyjmuje swoje początkowe formy. Tam znajduje się istotny krzyżówka z ulicą Mikołowską oraz ulicą Partyzantów.
Ulica Janowska kieruje się w stronę północno-zachodnią, przyjmując kręty przebieg. W lewą stronę, na swej trasie, krzyżuje się z następującymi ulicami: Cedrową, Jodłową, Cegielnianą oraz Barbary, a także z ulicami Mieszka I, Władysława Łokietka, Bohaterów Getta, Bolesława Chrobrego, Wielka Skotnica, Stefana Batorego, 1000-lecia Państwa Polskiego, Rolną oraz Pawła Jasińskiego.
W prawo natomiast, ulica ta krzyżuje się kolejno z ulicami: Kwiatową, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Fryderyka Chopina, Działkową, Bohaterów Getta, Bolesława Chrobrego, Wielką Skotnicą, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Brezy, Juliana Tuwima i Aleksandra Fredry.
Swój bieg kończy na granicy Mysłowic z Katowicami. Warto zauważyć, że jej przedłużeniem jest katowicka ulica Oswobodzenia, która przemierza dzielnicę Janów-Nikiszowiec.
Charakterystyka
Ulica Janowska w Mysłowicach, będąca drogą powiatową nr 8807S, jest zaklasyfikowana jako droga zbiorcza (Z). Jej nawierzchnia jest bitumiczna, co zapewnia dobre warunki do poruszania się. Szerokość jezdni jest zróżnicowana: na odcinku od ronda do ulicy Wielka Skotnica wynosi 7,1 m, natomiast odcinek do granicy z Katowicami ma 6,1 m. W systemie TERYT ta droga oznaczona jest numerem 07205. Kody pocztowe dla adresów wzdłuż ulicy są również podzielone: od numeru 1 do 29 obowiązuje kod 41-400, a dla numerów od 30 do końca jest to 41-406.
Na całej długości ulicy kursują autobusy miejskiego transportu zbiorowego, zorganizowanego przez Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM). Wzdłuż ulicy znajdują się przystanki takie jak: Ćmok Rondo (Janowska), Janów Janowska oraz Janów Łokietka. W czerwcu 2023 roku, biegnąc przez tę drogę, kursowała jedna linia autobusowa, która obsługiwała trasę z Zawodzia do Brzezinki, przejeżdżając przez Janów-Nikiszowiec, Morgi oraz Larysz-Hajdowiznę.
Ulica Janowska przebiega przez obszar Janowa Miejskiego, który pełni funkcję jego głównej arterii. Charakteryzuje się on zróżnicowaną zabudową, w której można dostrzec elementy architektoniczne z różnych okresów historycznych, z dominującą obecnością domów jednorodzinnych.
Historia
Ulica Janowska ma bogatą historię, sięgającą czasów XVIII wieku, kiedy na terenie Janowa z inicjatywy Jana Krzysztofa Mieroszewskiego rozpoczęto budowę nowej osady. Dzięki korzystnemu położeniu nad potokiem Bolina, około 1720 roku powSTAł folwark Janowiec, który był wyposażony w chaty dla osób pracujących w gospodarstwie. W wyniku wojen śląskich, w 1742 roku, Janów stał się częścią Królestwa Prus.
Janów stanowił integralną część obszaru dworskiego Mysłowice-Zamek. W 1874 roku podzielono ten obszar na dwie odrębne gminy – gminę dworską oraz gminę miejską, przez co powstały dwie osobne miejscowości: Janów Miejski, w obszarze którego znalazła się późniejsza ulica Janowska, oraz Janów, który od 1959 roku wchodził w skład Katowic. Być może w tym okresie tereny Janowa Miejskiego, a także pobliskie Ćmokiem, włączono do Mysłowic.
W pierwszej połowie XIX wieku powstała kolej konna, która transportowała surowce, takie jak galman, potrzebne do funkcjonowania lokalnych hut cynku. Jej trasa przecinała miejscowe pola oraz przyszłą ulicę Janowską, na odcinku pomiędzy ulicami J. Tuwima a 1000-lecia Państwa Polskiego.
Na mapie z 1883 roku zaznaczono drogę, która biegła wzdłuż późniejszej ulicy Janowskiej. Wówczas to zabudowa koncentrowała się głównie w północno-zachodniej części ulicy, pomiędzy Boliną a linią kolejową, gdzie powoli zaczęły pojawiać się budynki. W końcu XIX wieku, Janów Miejski był osadą bez nazwy, z licznymi budynkami, w większości jednorodzinnymi. W 1899 roku przy późniejszej ulicy Janowskiej 2 otwarto budynek Szkoły Powszechnej nr III, który dysponował sześcioma dużymi klasami mogącymi pomieścić osiemdziesięciu uczniów.
Na początku XX wieku droga polna, prowadząca przez Janów Miejski, stała się kluczową arterią transportową w rejonie Mysłowic. W związku z tym, postanowiono przekształcić ją w ulicę, nadając jej niemiecką nazwę – Janowerstrasse. Proces przebudowy miał miejsce w latach 1912-1913, a w tym samym roku Erich Jacobson założył wzdłuż ulicy cieplarnię o nazwie Myslowitzer-Janower Dampf Ziegelei.
Po włączeniu Mysłowic do Polski w 1922 roku, Janowerstrasse przekształcono formalnie w ulicę Janowską. W latach międzywojennych predominowała działalność budowlana oraz przemysłowa. Przy ulicy Janowskiej 13 funkcjonowała Mysłowicka Cegielnia Parowa „Silesia” zarządzana przez Dalmatiusa Pieczkę, będącego właścicielem przez okres dziesięciu lat. W tym okresie miał też miejsce rozwój indywidualnego budownictwa, w szczególności w rejonie ulicy Janowskiej.
W czasie II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne przywróciły dawną nazwę ulicy, Janowerstrasse. W tym czasie skonfiskowano działającą pod numerem 71 Rozlewnię Piwa oraz Fabrykę Wody Sodowej. Z kolei pod numerem 56 otwarto sklep z towarami kolonialnymi.
Po zakończeniu wojny, ulicy przywrócono nazwę Janowska. Na mapach z lat 1958-1961 ulica była zabudowana w różnym stopniu, a w pobliżu nowo nazwanej Cedrowej pracowała cegielnia „Silesia”. W 1962 roku szkoła nr 3 została przeniesiona do nowego budynku, a dotychczasowa siedziba przy ulicy Janowskiej 2 przekształcona na Liceum Medyczne. Dalsze losy tego obiektu były związane z jego adaptacją na potrzeby placówki kulturalnej oraz MOKiS-u „Trójkąt” w latach 90.
W latach 2017-2018 przeprowadzono remont ulicy na odcinku od skrzyżowania z ulicą Działkową do granicy Mysłowic z Katowicami, w ramach którego ulepszono infrastrukturę drogową oraz odnowiono nawierzchnię. W 2020 roku, w miejscu byłej cegielni, powstało nowe osiedle wielorodzinne pod nazwą Prezydenckie. Na ścianie budynku przy ulicy Janowskiej 130, w 2021 roku, został namalowany mural autorstwa Krzysztofa Grzondziela, zatytułowany „Polska płacząca”. W ten sposób historia ulicy Janowskiej, będącej świadkiem zazwyczaj dynamicznych i niełatwych czasów, nadal się rozwija.
Obiekty historyczne i zabytkowe
W Mysłowicach znajduje się wiele interesujących obiektów, które mają bogatą historię i znaczenie kulturowe. W szczególności na ulicy Janowskiej można zauważyć kilka wartościowych zabytków, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.
- Budynek szkoły (ul. Janowska 2) – z 1899 roku; jest to obiekt trójkondygnacyjny z poddaszem,
- Krzyż przydrożny (ul. Janowska 88),
- Kamienica (ul. Janowska 106),
- Kamienica (ul. Janowska 119).
Gospodarka i instytucje
W styczniu 2024 roku w rejestrze REGON można było znaleźć około 90 różnych podmiotów gospodarczych zlokalizowanych przy ulicy Janowskiej. Wśród tych jednostek wyróżniały się m.in.: Przedszkole nr 9 w Mysłowicach (ul. Janowska 2), a także różnorodne firmy świadczące usługi handlowe. Wśród zarejestrowanych działalności znalazły się również serwisy komputerowe, pracownie artystyczne, gabinety lekarskie, a także pracownia jubilerska.
Na ulicy Janowskiej działały także salony fryzjerskie, warsztaty samochodowe, sklep wielobranżowy, agencje ubezpieczeniowe oraz przedsiębiorstwa budowlane i kwiaciarnie. Ta różnorodność wskazuje na dynamiczny rozwój gospodarczy tego obszaru.
Mieszkańcy tej ulicy, którzy są wiernymi Kościoła rzymskokatolickiego, przynależą do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Maksymiliana Marii Kolbe, jak również do parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Te instytucje pełnią ważną rolę w życiu społeczności lokalnej, integrując mieszkańców oraz oferując duchową podporę.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Powstańców w Mysłowicach | Ulica Starokościelna w Mysłowicach | Ulica Grunwaldzka w Mysłowicach | Ulica Laryska w Mysłowicach | Ulica Mikołowska w Mysłowicach | Rynek w Mysłowicach | Plac Mieroszewskich w Mysłowicach | Ulica Krakowska w Mysłowicach | Ulica Bytomska w MysłowicachOceń: Ulica Janowska w Mysłowicach